De 26-jarige Valentin Norberg mag in juni zijn koffers pakken en richting Haïti vertrekken. Valentin zal daar de eer van ons land verdedigen op het Clairin World Championship 2019.

Clai-wat? Als je er nog nooit van gehoord hebt, zal niemand je het kwalijk nemen. Tot enkele jaren geleden was het namelijk enkel in Haïti te verkrijgen en niet eens commercieel gebotteld. Clairin is de officiële spirit van Haïti. Spirit dat mag je in dit geval gerust dubbelzinnig opvatten. Spirit als in sterkedrank maar ook de vertaling dat clairin de ziel van Haïti is, is toepasselijk. Als we Haïti niet meerekenen, tellen de verzamelde Caraïben zo’n 50 distilleerderijen. Haïti telt er zo’n 500, een ruwe schatting want de meeste hiervan zijn niet geregistreerd.

Clairin wordt vaak een rhum agricole genoemd en nog vaker ‘de mezcal onder de rums’. En hoewel beide omschrijvingen kort door de bocht zijn, zit er iets van waarheid in. De verschillen met mezcal zitten ‘m in de gebruikte grondstof en in bepaalde delen van de productie. Mezcal wordt gemaakt van agave, clairin van versgeperst suikerriet-sap, zoals de klassieke agricole rums. Bij de productie van mezcal is na het oogsten een van de eerste stappen dat de agaveharten gekookt worden, meestal in ondergrondse kuilen. Dit zorgt voor een rokerige smaak, die je niet in Clairin zal vinden. Qua smaak kan je mezcal en clairin dus niet vergelijken, maar er zijn weldegelijk veel gelijkenissen.

Door de stijgende populariteit van mezcal is de sector de laatste jaren wat gemoderniseerd. Maar er zijn nog ontzettend veel mezcals die geproduceerd worden zoals ze 100 jaar geleden gemaakt werden, zonder machines, zonder synthetische gisten en zonder moderne technieken. Ook Clairin wordt nog steeds zo gemaakt. Koeien en ossen worden ingezet voor het transport en soms ook om molens te trekken die het sap uit het suikerriet persen. De fermentatie van dit sap gebeurt nog op natuurlijke wijze, zonder toevoeging van synthetische gisten. Hierdoor is er geen vaste fermentatietijd. Het is klaar wanneer het klaar is. Het distilleren gebeurt in eenvoudige stills boven een open vuur en rijpen op vaten is ongebruikelijk. Net zoals bij mezcal wordt de smaak ook grotendeels bepaald door de ‘terroir’. De bodem waarin de grondstof groeit, het klimaat van de streek en allerlei omgevingsfactoren (zoals bv. de zee of nabije fruitbomen) beïnvloeden de smaak. De analogie met mezcal is dus begrijpelijk, maar voor alle duidelijk clairin is géén mezcal. Ook belangrijk om weten is dat Clairin geen merk is, maar een categorie.

Afgelopen dinsdag vond in Bar Zar de BeLux finale plaats van het Clairin World Championship 2019, een internationale cocktailwedstrijd met Clairin Communal als protagonist. Clairin wordt vaak puur gedronken, maar Clairin Communal is ontwikkeld met oog op gebruik in bars. Het is een blend van Clairin uit 4 verschillende distilleerderijen met een lager ABV om de rum goedkoper te kunnen uitzetten. Een Clairin geschikt voor cocktails, zeg maar. En dat konden we in levende lijve ondervinden op de Belgische finale van het kampioenschap.

Tientallen BeLux bartenders schreven zich in voor de competitie middels een cocktailrecept met bijhorende video in te sturen, waarop een eerste preselectie gebeurde. De beste 10 werden uitgekozen om hun cocktail live voor een jury te komen voorstellen. De jury bestond uit Daniele Biondi (Velier), Pierre D’Haeseleer (The Nectar), Vitas Van de Cauter (BeLux winnaar van de vorige editie) en ondergetekende. Een uitdaging die ik met plezier aan ging.

De 10 finalisten:

• Max Simons (Black Smoke, Antwerpen)
• Kevin Wafflart (Nasty Bar, Luxemburg)
• Rolando Lavin (Black Smoke, Antwerpen)
• Clément Maucuit (Le Stoefer, Brussel)
• Tim Devriendt (The Cobber, Gent)
• Miguel Frazão (Gent)
• Valentin Norberg (Botanical by Alfonse, Namen)
• Stefano Bedani (Chez Ta Mère, Brussel)
• Julie Dedrie (Djoelsbar, Veurne)
• Lance Hopstaken (The Drifter, Gent)   

Max Simons van Black Smoke mocht de spits afbijten. Voor Max was het zijn eerste wedstrijd, maar onder het waakzame oog van zijn broer Donald (winnaar van verschillende cocktailwedstrijden) kreeg hij zijn zenuwen tijdig onder controle en presenteerde hij zijn cocktail met veel vertrouwen in de stem. Als tweede kwam Kevin Wafflart aan de beurt. Wie Kevin kent weet dat hij een grote rumliefhebber is en dat stak hij ook tijdens deze wedstrijd niet onder stoelen of banken. Nummer drie was Rolando Lavin, de bonkige bartender van Black Smoke met Cubaanse roots kreeg ook steun van zijn familie en leverde in ware Black Smoke-stijl een cocktail op met een geflambeerde garnituur. Voor de vierde bartender schakelden we opnieuw over naar Frans als voertaal met Clément Maucuit behind the stick, de eerste bartender die over de smaken van de rum vertelde en waarom hij de overige ingrediënten er aan gepaird had.

Vervolgens was het de beurt aan Gentenaar Tim Devriendt, een ervaren rot in het wedstrijdmilieu. Tim nam enkele risico’s met zijn ingrediëntenkeuze, hij combineerde Clairin onder andere met mezcal en currypoeder maar presenteerde een mooi gebalanceerd drankje. Tim scoort vaak goed in wedstrijden en kon ook hier de jury bekoren met zowel een lekkere cocktail, een mooie garnituur en een goed verhaal.

Meteen over naar de volgende Gentenaar, eentje met Portugese roots deze keer: Miguel Ferreira. Miguel presenteerde een fruitige twist op de klassieke Daiquiri. Clairin Communal werkt uitstekend in een Daiquiri, dat had Miguel goed geproefd. Helaas was Miguel reeds de vierde bartender op zes die voor mango koos als ingrediënt. Mango is het belangrijkste exportproduct van Haïti, de bartenders hadden hun huiswerk goed gemaakt maar helaas was deze link zo voor de hand liggend dat bijna alle bartenders voor mango kozen als een van de ingrediënten. Daniele grapte dat de aandelen van mango de hoogte ingaan na elke finale van de Clairin wedstrijd. Met enige zin voor overdrijving vertelde hij dat in de 317 ingestuurde video’s die hij gejureerd had, hij 316 mango-cocktails had geteld.  Desondanks kon de jury de Mango Daiquiri wel smaken, mede door de vlotte presentatie van Miguel.

Valentin Norberg baat, samen met zijn partner, Botanical by Alfonse in Namen uit. Namen is wellicht niet top-of-mind als cocktailmekka in België, maar wees maar zeker dat Botanical by Alfonse een van ’s lands beste cocktailbars is. Valentin is ook ervaren in cocktailwedstrijden en won eerder al de Mary White-competitie. Valentin kreeg de jury en het publiek stil tijdens zijn presentatie; niet evident naar het einde van een cocktailwedstrijd toe. Hij was ook de enige Franstalige bartender die het aandurfde om in het Engels te presenteren in plaats van in zijn moedertaal. Talenkennis is geen criterium in deze wedstrijd, er werden dus geen punten afgetrokken bij de bartenders die in hun moedertaal presenteerden. Maar als je voor een internationale jury presenteert heb je toch een streepje voor als je het aandurft om de presentatie in het Engels te doen. Valentin pakte de jury in met een lekkere cocktail, op basis van Clairin met amaro en een cordial van Buddha’s hand. Tevens de eerste cocktail die de jury volledige ledigde. Maar ook met zijn technische skills, foutloos en stijlvol met korte bewegingen die aan Rémy Savage doen denken, scoorde hij punten bij de jury.

Next up, Stefano Bedani die voor een geheel andere stijl koos. Stefano presenteerde in ware Tiki-stijl en bracht zijn drankje in een ijscoupe met een banana dolphin-garnituur, enorm fout maar zo goed gebracht dat het bijna goed werd. Bijna. Van Brussel over naar Veurne met Julie Dedrie. Op wedstrijden zien we Julie meestal met een strik, maar voor deze gelegenheid koos ze voor een tropische outfit. Julie maakte een heerlijke after dinner cocktail, de tweede die volledig leeggedronken werd, met oog voor sustainability. Ze gebruikte onder meer een orgeat van overschotten uit een bakkerij en ook haar glassware was gemaakt van restmaterialen die in vuilbak zouden verdwijnen zonder haar ingrijpen. Helaas kreeg ze te maken met enkele technische problemen die de schwung een beetje uit haar presentatie haalden.

Laatst maar zeker niet minst, Lance Hopstaken, ook nieuw in het wedstrijdgebeuren. Zijn baas Tiki Tom Neijens stond op de eerste rij met een spandoek van formaat. A4-formaat, that is. Of het te maken had met dat spandoekje weet ik niet, maar Lance was zonder twijfel de revelatie van de wedstrijd. Lance blijkt een fantastische story teller te zijn die de jury en het publiek probleemloos in gedachten meekreeg naar Haïti. Ook op gebied van originaliteit scoorde Lance hoog. Hij gebruikte ingrediënten zoals havermout en onrijpe bananen, minder voor de hand liggend dan mango maar evenzeer gelinkt aan Haïti. Lance toonde zich als de creatiefste barman van de finale en nam Avwan, een populair havermoutgerecht in Haïti, als vertrekpunt van zijn cocktail. Als laatste deelnemer wist hij de jury en het publiek geïnteresseerd te houden met een enorm entertainende presentatie. Humor is een risico in een finale, maar als je het kan brengen zoals Lance, is het een welgekomen afwisseling. Lance gebruikte voor zijn cocktail een blender, iets wat we niet vaak zien in wedstrijden. Hij wist het luide rumoer van de blender om te vormen tot een hoogtepunt in de wedstrijd in plaats van een storend element. Elk nadeel heb z’n voordeel, zeggen ze dan in Nederland.

De jury was er snel uit wie de top 3 in deze wedstrijd was, maar wie nu de finale winnaar van de wedstrijd was, dat werd een moeilijke keuze! Valentin Norberg had het beste drankje opgeleverd en een (meer dan) degelijke presentatie, Lance Hopstaken de beste presentatie een (meer dan) degelijk drankje en Tim Devriendt was top 2 à 3 in beide criteria. Na enig beraad besloten we als jury om Valentin als winnaar uit te roepen, omdat de Clairin in zijn drankje het beste uit de verf kwam en zijn cocktail het meeste potentieel had om wereldwijd op de kaart in een cocktailbar te schitteren.    

Succes in Haïti, Valentin!

---

Tekst & foto’s: Yannick Van Dyck

Niets uit dit artikel mag overgenomen worden zonder uitdrukkelijke toestemming.