Kyrö Distillery Company, ze maken een lekkere gin en ze doen ook iets met rye whisky, ergens in Finland. Tot zover mijn Kyrö-kennis enkele weken geleden. Maar wanneer Stijn Deschacht van TheNectar me vraagt of ik zin heb om ze eens mee te gaan bezoeken twijfel ik niet. Ik weet immers dat Matthias Soberon (Served by Soberon) daar vorig jaar ook bezoek geweest is en nog steeds glimlacht als hij er over vertelt.

Op de luchthaven van Zaventem verzamelen we met het volledige reisgezelschap voor het tripje richting Isokyrö, Finland. Jesse Den Dulk (Golden Gai, Gent) ken ik al enkele jaren. Ook Cédric Lansival (Le Pacific, Brussel) en Pierre Millour (Chez ta mère, Brussel) heb ik wel al eens ontmoet op een bartenders event. Jaboth Lallemand (Botanical by Alfonse, Namen) is een nieuw gezicht voor mij. Onderweg test Stijn onze kennis over Finland. Hoeveel steden of dorpen we kennen in Finland? Buiten Stijn raakt niemand verder dan drie: Helsinki, Vaasa en Isokyrö. Niet toevallig de 3 stops van onze trip. Tot voor kort hadden we ook nog nooit van Vaasa of Isokyrö gehoord, maar dat maakt het alleen maar interessanter om Finland te gaan ontdekken. Er is 1 ding over Finland dat iedereen weet: ze zijn zot van sauna’s.

Wat niet iedereen weet is dat Finland een land is dat leeft van rye (rogge). Ze nuttigen er gemiddeld 6x zoveel van als de gemiddelde Europeaan. Rye is een graan dat het harde Finse klimaat kan doorstaan en is daarom een van de hoekstenen van hun voedingsindustrie. Zoals wij Belgen aan frietjes, chocolade en bier denken als het gaat over Belgische keuken, denken Finnen aan roggebrood.

We vliegen van Brussel naar Helsinki en vervolgens naar Vaasa, van waaruit we nog slechts 20 minuten moeten rijden naar de eindbestemming. In Isokyrö worden we met open armen ontvangen door Miko Heinilä, een van de oprichters van de Kyrö Distillery Company. We zouden de komende dagen logeren in het Kyrö House, een typisch Fins pand van anderhalf verdiep vlakbij de distilleerderij. We maken meteen kennis met een Fins gebruik, binnen in huis geen schoenen maar sloefen. In de inkomhal staan 20 paar sloefen in verschillende maten ons op te wachten. Met onze comfortabele sloefen aan krijgen we meteen een bekend welkomstdrankje in onze handen, een Napue Gin & Tonic. Later op de avond zouden we verhaal rond dit drankje te horen krijgen van Miko.

Maar eerst eten! En daar komt de Finse gastvrijheid alweer snel naar boven. Miko toont ons de bar en keuken van het Kyrö House en trekt ons mee naar een grote, overvolle ijskast waaruit hij alles zou klaarmaken wat we graag willen. Stijn stelt zich meteen kandidaat als grillmaster en Miko laat ons kennismaken met de long drinks uit het Kyrö gamma: de Gin & Juice (met Koskue gin en appelsap) en de Longkyrö (met Napue gin, lokaal geplukte veenbessen en rozemarijn). Miko vertelt dat long drinks een populair en traditioneel drankje zijn in Finland. Tot 1995, toen Finland aansloot bij de Europese Unie, was de productie ervan in handen van de staat. De meest traditionele long drink is eentje op basis van gin, met grapefruit en/of veenbessen. Ze noemen het lonkero, Longkyrö is daar een clevere woordspeling op. Deze long drinks zijn nog steeds heel populair omdat er in Finland geen sterkedranken verkocht mogen worden in de supermarkt. Deze long drinks met een alcoholpercentage van 5,5% of lager mogen wel verkocht worden.  Bij een stukje brood geeft Miko ons nog mee dat rye bread niet het enige is, dat gemaakt wordt met rogge. Ook de Napue en Koskue gins worden gemaakt met rye.

Met onze buiken vol toont Miko ons de weg naar de oever van de Kyrö, de 169 km-lange rivier die achter de distilleerderij stroomt. Hier vertelt Miko ons over de ‘slag van Napue‘, een hevige veldslag zo’n 300 jaar geleden op amper enkele honderden meters van de distilleerderij. Vanop het domein van de Kyrö Distillery heb je een zicht op de plaats waar de slag plaatsvond, op de bevroren Kyrö-rivier.  Finland maakte toen deel uit van het Zweedse Keizerrijk en werd aangevallen door Tsaardom Rusland. Het Zweedse regiment dat deelnam aan de slag bestond vooral uit mannen uit nabije dorpen. Ze leverden stevig weerwerk maar werden uiteindelijk overrompeld door de Russen, die veel talrijker en beter bewapend waren. De slag decimeerde de lokale bevolking, sommige dorpen verloren op 1 dag 70% van hun mannelijke bevolking. In de jaren na de slag hadden de Russische overwinnaars vrij spel in de streek; plunderingen en verkrachtingen waren dagelijkse kost. De slag zelf duurde amper 2 uur, maar de gevolgen waren 200 jaar later nog steeds merkbaar. Er waren zoveel lijken dat de grond en het water 2 eeuwen lang verontreinigd waren. De eerste gin die Kyrö op de markt bracht, kreeg de naam Napue Gin om de slag die op een steenworp van distilleerderij plaatsvond te herdenken.

Danig onder de indruk van het verhaal laat Miko ons nog enkele andere Kyrö-producten proeven, Kyrö Dairy Cream en 2 bitterlikeuren. Bitterlikeuren, daar scoor je meestal wel goed mee bij een groepje bartenders maar de Dairy Cream daar staan we toch wat sceptisch tegenover. Die scepsis verdwijnt echter heel snel wanneer we proeven: wat een topproduct! Zowel puur als in de koffie, heerlijk. Voor de rest van de trip wordt er geen koffie meer zonder gedronken. Maar hoe kwalitatief het product ook is, ik vrees voor het commerciële succes. De internationale markt wordt gedomineerd door Bailey’s, een merk met voor- en tegenstanders. De voorstanders zal je moeilijk kunnen overtuigen om een duurder merk te kopen, maar ook de tegenstanders zal je moeilijk kunnen overtuigen om een ander merk te kopen, ongeacht de prijs. De uitdaging voor Kyrö is dus om iedereen te overtuigen om het toch eens te proeven en zo de kwaliteit van het product aan te tonen.

De bitterlikeuren, Kyrö Dark Rye Bitter en Kyrö Pale Rye Bitter, zijn zoals de naam doet vermoeden ook gemaakt op basis van rogge. De slogan van Kyrö Distillery is niet voor niets “In Rye We Trust.” De donkere versie is aards en licht smoky, met smaken en aroma’s die me direct aan Finland en meer bepaald aan een houtkacheltje doen denken. Lekker puur als digestief in de winter, met een nasmaak die bijna even lang nazindert als de nacht lang is in de Finse winter. Maar we zouden niet met een groepje bartenders op bezoek geweest zijn, als er geen Negroni mee gemaakt zou zijn. Daar zorgt Jesse voor, en dat werkte ook heel goed. De Pale Rye Bitter is misschien iets minder voor de hand liggend om puur te drinken, maar kan wel uitstekend werken in een lichtere aperitiefcocktail of long drink. De smaken en aroma’s van deze likeur doen me in eerste instantie minder aan Finland denken, maar daar zou verder in de trip verandering in komen.

Om de avond af te sluiten, inmiddels als na middernacht, staat Miko er op ons mee te nemen naar de oude hangende brug over de rivier, tussen de distilleerderij en Napue. Hier genieten we van de lage middernachtzon die weerspiegelde in de Kyrö. Voor het gouden uurtje van de zon neemt Miko ons mee naar het dak van de distilleerderij, natuurlijk met een drankje erbij. Hier vertelt Miko ons over de Finse winter en zomer, hoe er in de winter slechts enkele uurtjes daglicht te zien is (of op sommige plaatsen echt volledig donker blijft) maar dat het in de zomer nooit echt donker wordt. De nachten die wij in Finland doorbrengen duren officieel zo’n 2 uur. Maar omdat je een uurtje na zonsondergang en een uurtje voor zonsopgang nog redelijk wat licht hebt, lijkt het daglicht niet echt te verdwijnen.

De volgende ochtend trekken we met Martta, die aan het hoofd staat van de R&D voor Kyrö Distillery, naar het bos. Gewapend met scharen, messen en een heggenschaar: Time to forage! Opdracht voor vandaag: zelf gin maken! Kruiden, bessen, planten en bloemen, plukken en proeven! Met Martta als gids om ons te behoeden van giftige exemplaren. Dat blijkt nodig want Stijn vond heerlijke gele bloempjes, maar amper een metertje verder stond een heel gelijkaardige plant die hoogst giftig is. Hier in het bos ontdek ik de smaken en aroma’s, die ik de avond voordien had geproefd en geroken in de Pale Rye Bitter; berkenschors, spar en rode bessen. Met vier vol-gefoerageerde emmers gaan we richting het lab van de distilleerderij. We proeven alle buit even opnieuw en denken even na over wat goed bij elkaar zou passen. De uitverkoren ingrediënten laten we een uurtje macereren in alcohol.

In tussentijd sleurt Miko ons mee op een tour door de distilleerderij. Nadat hij ons gisteren de geschiedenis van de streek leerde kennen, is het nu de beurt aan de geschiedenis van de Kyrö Distillery. En zoals vele Finse dingen, werd het idee verwekt in een sauna. De glimlach op Miko’s gezicht veraadt dat de dubbelzinnigheid een bewuste woordkeuze is; blijkbaar worden er in die lange, koude nachten meer dan enkel ideeën verwekt in de sauna. Napue Gin is tot heden bij ons het bekendste product van de Kyrö Distillery, maar zeker niet het eerste. Het idee ontstond toen 5 vrienden in de sauna genoten van een glaasje rye whisky. Ze bedachten dat Finland geen eigen rye whisky had, terwijl rye daar zo’n belangrijke grondstof is. Hoewel Rye whisky, wettelijk gezien maar 51% rogge moet bevatten, besloten ze een Single Malt 100% Rye Whisky te gaan produceren.

Alvorens zo’n distillaat whisky genoemd mag worden, moet het minstens 3 jaar rijpen. Daarom besloten ze ook een gin te maken om die periode te overbruggen, die kan namelijk meteen de markt op.  Zoals dat gaat met nieuwe gins verkocht de eerste batch snel uit: familie, buren, vrienden en kennissen weetjewel. Maar daarna werd het toch wat moeilijker. Tot de 5 vrienden ergens in 2015 plots een telefoontje kreeg: hun Napue Gin werd door de jury van de International Wine & Spirits Competetition (IWSC) verkozen tot de beste gin voor Gin & Tonic. De Gin Craze begon groter en groter te worden en de internationale pers pikte het bericht gretig op. De export van de Napue Gin explodeerde. Dankzij het rijpingsproces van hun whiskey waren alle tools in huis om ook een gerijpte gin te maken. Dat was dus een logische volgende stap, Koskue Gin werd geboren. Ook genoemd naar een plaats langs de rivier Kyrö, gelukkig eentje met een minder bloederige geschiedenis.

Aan dat rijpingsproces mogen we ook even meewerken. We krijgen allen de kans ons eigen vat vullen new make, ongerijpte whisky, en signeren met onze naam. Over enkele jaren zullen we dus nog eens moeten terug gaan om te proeven hoe het met ons vat whisky gesteld is. Voor we ons vat dichten, met stop en hamer, proeven we nog eens van de new make. Voor wie eens ongerijpte roggewhisky wil proeven: de ongerijpte versie komt op de markt onder de naam Juuri, Fins voor oorsprong. Zoals de wet het voorschrijft wordt dit product niet als whisky omschreven op het label.

Terug naar Martta in het lab, die intussen alles in gereedheid heeft gebracht om ons te helpen onze eigen gin te distilleren. We hebben intussen het kaf het van koren gescheiden en uit alle kruiden, bloemen en planten die we gefoerageerd hadden 4 groepjes gemaakt. Een eerste met de meest uitgesproken bossmaken die hebben geplukt: mos en sparrentoppen. Een tweede met tansy (wormkruid) en netels. Als derde een florale mix van fireweed, kamille en cow parsley (een wilde peterselie). Tot slot veldzuring. Die 4 groepjes distilleerden we apart om er nadien een zorgvuldige blend van te maken als toevoeging aan een basis-jeneverbesdistillaat uit de grote stills. Dezelfde basis waarop Kyrö de blend maakt voor de Napue Gin. We blenden de 4 distillaten druppelgewijs bij de basis, met trial-and-error. Een druppeltje teveel en we kunnen opnieuw beginnen. Proeven doen we blind, tot we na een tijdje het er allemaal over eens waren dat Stijn een blend gemaakt had die we allemaal lekker vonden. Onze eigen gin, met gelimiteerde oplage van zo’n 15 flessen, is geboren. We geven hem de naam Sammal Gin mee, Fins voor mos, de meest aanwezige smaak in de gin. “Sammal, c’est pas mal.” We hebben meteen ook een slogan.

Miko neemt ons via het visitor center mee om kennis te maken met alle aanwezige personeelsleden, op dat moment zo’n 20 personen. Ze stellen zich allemaal netjes voor en vertellen trots over hun taken bij Kyrö. Het druipt er af dat ze hier graag werken. Je ziet dat ze Miko, die instaat voor de dagdagelijkse leiding in de distilleerderij, bijna meer als vriend dan als werkgever beschouwen. De dames die instaan voor het vullen, verpakken en labellen van de flessen worden met evenveel respect behandeld als de master distiller. Op de website van Kyrö staan ze ook allemààl in de kijker.

Om de avond af te sluiten neemt Miko ons op sleeptouw naar een traditioneel Fins restaurantje, in de living van een meer dan 200 jaar oud huis. Het eten smaakt zo goed dat we de vrouw des huize er bij roepen en haar de recepten vragen. We keren terug naar de distilleerderij om te relaxen op typische Finse wijze. Miko haalt een Finse variant van Kubb boven en intussen steekt er iemand het vuur van de Hot Tub aan. En we zouden niet in Finland zijn, als er geen sauna zou zijn. Tot laat in de nacht, al lijkt het nog maar vroege avond, zwemmen we in de prachtige rivier en genieten we van enkele cocktails in de Hot Tub en sauna.

Op de laatste dag van onze trip krijgen we een kijkje in de toekomst van de Kyrö Distillery Company. Miko toont ons de nieuwe distilleerderij in aanbouw. Twee gigantische ketels, van een formaat dat je normaal enkel bij de grootste Schotse whiskydistilleerderijen ziet. Acht grote fermentatietanks en een gigagrote roggemolen. Een enorme investering om de toekomst van Kyrö als een van de grootste drankenmerken van Noord-Europa te verzekeren. We steken de straat over waar Kyrö een nieuw barrelhouse heeft gebouwd. Magazijnen zijn vaak lelijke dozen, maar dit gebouw past helemaal in het Finse plaatje. Het gebouw is gemaakt van beton, maar zelfs vanop een halve meter afstand lijkt het een grote houten schuur vanwege de houtstructuur in het beton. Binnenin is alles state-of-the-art. Ik heb al ontzettend veel barrelhouses gezien, maar dat is veruit het meest geavanceerde dat ik ooit gezien heb. Alles wordt gemeten en bijgestuurd, van vochtigheid tot temperatuur. Zelfs de hoeveelheid verdampte alcohol wordt gemeten, zodat het klimaat kan aangepast worden om minder Angel’s Share te verliezen. De vaten zijn zo gesorteerd dat elk vat ten alle tijde gesampeld kan worden zonder andere vaten te verzetten. Zoals grote schepen in afsluitbare compartimenten verdeeld zijn om te vermijden dat ze zouden zinken als er een gat in de boeg komt, zo is dit magazijn ook verdeeld om eventuele branden te kunnen controleren. Als er een brand uitbreekt in 1 compartiment, sluiten de brandvaste deuren, zodat in het allerslechtste geval maximum 20% van de daar gestockeerde voorraad verloren gaat. In het afgesloten compartiment begint een veiligheidsysteem automatisch te blussen en elk compartiment heeft een aparte zij-ingang voor de brandweer. Knap en geen overbodige luxe, want later diezelfde dag vernemen we het nieuws van een grote brand in een barrelhouse van Jim Beam waarbij een groot deel van de opgeslagen whisky in vlammen is op gegaan. Miko verklapt ook nog enkele toekomstplannen om te werken met exclusief schone energie.

Van al dat luisteren hebben een dorstje gekregen, merkt Miko op. Hij neemt ons mee naar de bar in de distilleerderij en laat ons allerlei lekkers proeven. De nieuwste batch van de Kyrö Rye whisky, een nieuwe likeur Red & Rye en enkele experimenten, zoals de Kyrö Smoke & Rye en Kyrö Matured Peated Rye.

Om onze trip af te sluiten trekken we naar hetzelfde restaurantje van een dag eerder, het was zo lekker dat we er graag onze trip afsluiten. Het oude huis waar we eten staat vlak naast de eeuwenoude kerk van Isokyrö, die we ook nog even bezoeken. Miko blijkt een verzamelaar te zijn van alles omtrent de historie van deze kerk en kan ons in geuren en kleuren allerlei interessante verhalen vertellen, die ver af staan van onze hedendaagse kerk.

Back to Brussels, met een rugzak vol nieuwe kennis en een heel fijne ervaring. Kyrö Distillery is zoveel meer dan enkele een lekkere gin. Ze hebben verschillende kwalitatieve producten in hun gamma, maar het is vooral ook een heel mooi merk dat ze opgebouwd hebben. Ze werken toekomstgericht, maar met een groot respect voor het verleden. Ze werken hard, maar met veel plezier en als groep. Ze ondernemen met veel lef en durf, maar vergeten het milieu en de omgeving niet te verzorgen. Kyrö, ik ben fan geworden!

Met dank aan Miko, Martta en de rest van de Kyrö-crew voor het geweldige onthaal. En aan Stijn, Jesse, Pierre, Cédric en Jaboth voor de fijne trip!

Tekst & Foto’s: Yannick Van Dyck.
Niets uit dit artikel mag zonder uitdrukkelijke toestemming gekopieerd worden.