De 10 beste champagnes die ik in 2023 dronk
Champagne is meer dan waarschijnlijk de beste keuze om het nieuwe jaar vrolijk in te luiden. Zulke feestelijkheden vragen om champagne, toch? Maar om het in de woorden van Oscar Wilde te zeggen: alleen de fantasielozen kunnen geen reden vinden om champagne te drinken. Zelfs zonder speciale reden om te vieren, heb ik het hele jaar door geweldige champagnes geproefd.
Hier zijn de 10 beste champagnes waar ik in 2023 van genoten heb, zonder specifieke volgorde:
Billecart-Salmon cuvée Nicolas François 1998 Jéroboam
Een assemblage van 40% chardonnay en 60% pinot noir, gedegorgeerd in 2012. Nog steeds fris en fruitig! Grotere flessen hebben een kleinere lucht-tot-vloeistofverhouding, wat leidt tot minder oxidatie en een andere smaak dan hun kleinere broertjes. Size does matter!
Nicolas Feuillatte cuvée speciale Millésime 2012
Chardonnay voor de frisse toetsen, pinot meunier voor de fruitigheid en pinot noir voor de body en lengte. Een evenwichtig rijpe champagne met toetsen van brioche (wellicht van de chardonnay), honing (wellicht van de pinot meunier), en zelfs witte peper.
Bollinger R.D. 2008 Magnum
71% pinot noir, 29% chardonnay. Late degorgering, het verwijderen van de gistcellen van de tweede gisting, wordt alleen gedaan in geselecteerde jaren, alleen de beste jaren. Meestal gebeurt dat na enkele weken, bij deze fles na zo’n 14 jaar! Oogstjaar 2008 wordt vaak beschouwd als de beste oogst voor champagne in de afgelopen decennia. Op z’n minst één van de beste. Het was een uitdagend jaar wat het weer betreft, maar het leverde geweldige druiven op. Een champagne waar Bollinger zo trots op is dat er een apart glas voor ontwikkeld werd, genaamd Madame Bollinger. Zij was de allereerste ooit die een champagne op de markt bracht met een ‘date de dégorgement‘ op het label. Een revolutie in de wereld van de schuimwijnen.
Deze champagne proefde ik zowel in magnum- als in standaardformaat, de verschillende lucht-tot-vloeistof-ratio geeft weldegelijk andere toetsen aan de champagne. Een magnum bevat dubbel zoveel wijn als z’n kleinere broertje en heel wat minder dan dubbel zoveel zuurstof. Dat is ideaal voor een langdurige rijping van champagnes. De frisse toetsen worden langer bewaard.
Bollinger R.D. 1985
Ja, je leest het goed, 1985! Een fles uit de privékelder van Charles-Armand de Belenet,de CEO van Bollinger. “R.D.” staat voor récemment dégorge, of recentelijk gedegoreerd. Deze R.D. champagnes van de beste oogstjaren kunnen tot 30 of 40 jaar worden bewaard. Deze fles naderde de leeftijd van 40, gerekend vanaf het oogstjaar, dus de CEO van Bollinger vond dat het tijd was om hem te openen. Minder fris dan zijn jongere neef, de 2008, maar nog steeds fruitig. Niet meer geschikt als aperitief, maar perfect voor gastronomie! Ik polste bij meneer de Belenet naar de waarde van de fles. Zijn antwoord: priceless!
Billecart-Salmon Vintage 2013
62% pinot noir, 24% chardonnay van uitsluitend grand crus, 14% pinot meunier. Een champagne die meer dan 7 jaar ‘sur lie‘ gerijpt werd, met de gistcellen van de tweede fermentatie nog in de fles dus. Dat zorgt voor een romiger mondgevoel en meer complexiteit in de aroma’s en smaak.
Billecart-Salmon cuvée Nicolas François 2008
Opnieuw die prachtige oogst van 2008. Gedegorgeerd in 2021 en nog meer dan 1 jaar in de kelders van het champagnehuis te rusten gelegd voordat hij op de markt kwam. Gemaakt van de beste crus (83% grand crus, 17% premier crus) en een assemblage van eikgerijpte chardonnay en pinot noir. Zeg trouwens nooit mélange tegen assemblage, dat is heiligschennis! Champagnes worden ‘samengesteld‘, niet gemengd.
Nicolas Feuillatte Millésime 2008 Grand Cru
Een Blanc de Noirs, 100% van die geweldige grand cru pinot noir-druiven uit het oogstjaar 2008. Blanc de Noirs, of witte wijn gemaakt van donkere (blauwe) druiven, zou wel eens mijn favoriete stijl van champagne kunnen zijn. Niet de meest knapperige champagne, maar eentje met een geweldige complexiteit van rood fruit.
Krug Clos D’Ambonnay 2006
Nog een Blanc de Noirs. Deze met 100% pinot noir van een klein ommuurd grand cru perceel. Zware regenval in augustus vernietigde de druiven bijna. Na een hete maand juli viel er in augustus het volume van 2 maanden regen uit de lucht in 2 weken. Maar de zon keerde op tijd terug om de rijping te voltooien. Dit resulteerde in zeer geconcentreerde druiven. Een lokale oogst zo goed dat ze besloten om er een “single vineyard, single vintage” van te maken, een champagne van één wijngaard en één oogstjaar.
Billecart-Salmon Brut Sous Bois
De eerste ‘brut sans année‘ in de lijst, een champagne die samengesteld is uit wijnen van verschillende jaren dus. Door het gebruik van wijnen uit de ‘reserves‘ van vorige jaren, in dit geval gemiddeld zo’n 30%, kan de keldermeester jaar na jaar een gelijkaardige champagne produceren. Deze champagne is volledig op eikenvaten gevinifieerd – vandaar de naam ‘sous bois’ – op lage temperaturen. Nadien volgt er nog een rijping op fles van zo’n 7 jaar, waarvan enkele jaren sur lie. De samenstelling met gelijke delen chardonnay, pinot noir en pinot meunier, elks zo’n 33% dus, maakt deze champagne heel evenwichtig en makkelijk culinair inzetbaar.
Billecart-Salmon Brut Rosé / Bollinger Rosé
Een rosé-champagne mocht niet ontbreken in deze lijst, want ze worden soms enorm onderschat. Leuzes zoals ‘Rosé all day‘ bekken goed, maar zijn wellicht niet zo heel goed voor het imago van rosé-champagnes. Er zijn ook veel matige rosé-champagnes op de markt, maar gelukkig ook enkele fantastische! Het is vaak erg zoet, maar de Brut Rosé van Billecart-Salmon en de Rosé van Bollinger zijn veel minder zoet dan de gemiddelde rosé. Ze kregen een tire de dosage (een aftopping na de degorgering) van respectievelijk 9 en 8 gram suiker per liter, daarmee vallen ze allebei in de categorie ‘brut‘, oftewel droog. De Bollinger Rosé is meer fruit- dan citrusgedreven, door een hogere dosering pinot noir. In de Billecart-Salmon speelt de chardonnay de hoofdrol. Allebei rosé, maar dus toch erg verschillend. Ik kon niet kiezen tussen deze 2 champagnes, dus ik neem ze allebei op in het lijstje!
Als uitsmijter nog een tip voor iedereen die in Antwerpen woont: Via SOSbubbles.be kan je tijdens de feestdagen gekoelde Nicolas Feuillatte per fiets aan huis laten leveren. Best een cool idee om je gasten te verrassen, toch!
Tekst & foto’s: Yannick Van Dyck (muv. 1 foto van Krug)
Niets uit dit artikel mag overgenomen worden zonder expliciete toestemming.
Disclaimer: Deze lijst is samengesteld uit eigen ervaring, niet gesponsord. Voor enkele van deze champagnes werd ik wel uitgenodigd om ze te komen proeven.