In het begin van de 20e eeuw kende de Champagnestreek woelige tijden. Slechte weersomstandigheden en vooral de druifluis gooiden roet in het eten van de wijnboeren. Door meerdere tegenvallende oogstjaren op rij gingen sommige wijnmakers champagne maken met druiven uit andere streken. Dat was natuurlijk een streep door de rekening van de lokale landbouwers. In 1911 kwam het tot een opstand, die bekend staat als de ‘Champagne Riots‘. In het Frans klinkt het mooier: la révolte des vignerons de la Champagne.

Henri Lhôpital speelde een actieve rol in deze gebeurtenissen. Hij stond vooraan op de barricades en schreef zelfs het strijdlied “Gloire au Champagne“, waarin hij zijn mede-wijnboeren opriep om de hoge kwaliteitsnormen van de regio te handhaven en te strijden tegen de vervalsing van hun geliefde wijn. Om de daad bij het woord te voegen besloot hij ook zelf champagne van lokale druiven te gaan produceren in plaats van enkel te telen. Zo ontstond in 1912 het champagnehuis Telmont.

Anno 2025 staat Telmont nog steeds bekend als een strijdlustig maison. Niet enkel op vlak van kwaliteit, maar ook op vlak van duurzaamheid. In een tijd waarin bijna alle merken sustainability aan hun marketingstrategie toevoegen, gaat Telmont een stap verder door deze aanpak volledig en zonder compromissen te omarmen. De toewijding waarmee ze dat doen, heeft zelfs de aandacht getrokken van Hollywood-ster Leonardo DiCaprio, die als bekende milieuactivist, in 2022 besloot te investeren in het duurzaamste champagnehuis ter wereld.

Van kleinere ecologische voetafdruk naar netto positief

Een opvallend initiatief is de introductie van de “193,000 Shades of Green“-flessen. Wijnflessen worden niet door de wijnmakers zelf geproduceerd maar aangekocht bij gespecialiseerde glasfabrikanten. Sommige wijnhuizen opteren voor lichtgroene flessen, anderen kiezen voor donkere flessen. Wanneer glasovens overschakelen van de ene kleur naar de andere, ontstaat er een overgangsperiode waarin het glas verschillende tinten heeft. Deze flessen worden afgekeurd omdat ze niet kleurconsistent zijn. Telmont heeft ervoor gekozen net wel deze overgangsglazen te gebruiken, wat resulteert in unieke flessen in diverse groentinten, zo’n 193.000 verschillende. Dit zorgt voor een aanzienlijke vermindering van glasverspilling.

Telmont stopt ook volledig met het gebruik van transparant glas. Voor de productie van doorzichtige flessen kan er immers geen gebruik gemaakt worden van gerecycleerd glas. Voor de klassieke cuvées schakelde het champagnehuis al een hele tijd geleden over. Momenteel gebruikt Telmont nog transparante flessen voor hun rosé-champagnes, maar ook de rosé zal binnenkort enkel te verkrijgen zijn in allerlei tinten groen. Een gewaagde keuze want de consument ziet de roze kleur van de champagne niet meer bij aankoop. Dat zal op korte termijn mogelijks een negatieve invloed hebben op de verkoopcijfers, maar Telmont belooft geen toegevingen te doen.

Daarnaast heeft Telmont om de ecologische voetafdruk verder te verkleinen alle geschenkdozen en andere onnodige verpakkingen afgeschaft. Bovendien maakt Telmont gebruik van 100% hernieuwbare elektriciteit en heeft het sinds juni 2021 alle luchtvracht voor het transport van flessen stopgezet. Alle flessen die bestemd zijn voor de Amerikaanse markt worden vervoerd met zeilschepen aangedreven door windenergie.

Een ander belangrijk aspect van Telmont’s duurzame inspanningen is de vermindering van het gewicht van hun champagneflessen. Sinds 2011 is het gewicht van de flessen al teruggebracht van 900 gram naar 835 gram, wat jaarlijks een besparing van 8.000 ton CO₂ oplevert. Onlangs heeft Telmont, in samenwerking met glasfabrikant Verallia, een nieuwe fles ontwikkeld die slechts 800 gram weegt, waarmee het de lichtste champagnefles ter wereld is. Deze vermindering van 35 gram per fles resulteert in een extra CO₂-reductie van ongeveer 4% per geproduceerde fles. Een vermindering van 35 gram klinkt misschien niet indrukwekkend, maar op grote volumes telt het door. Zeker als andere producenten het voorbeeld van Telmont gaan volgen, zou dit een grote impact betekenen.

Alle inspanningen samengeteld zorgen voor een kleine ecologische voetafdruk die op langere termijn, door ondere andere het gebruik van hernieuwbare bronnen, omgezet zal worden in een ‘netto positieve‘ werking waarbij het champagnemerk meer bijdraagt aan de samenleving en het milieu dan dat ze ervan neemt.

Telmont Réserve de la terre: biologische, organische champagne

Een logische stap richting meer duurzaamheid in de wijnwereld is uiteraard biologische wijn. Telmont heeft ambitieuze doelen gesteld: in 2025 wil het dat 100% van de eigen wijngaarden van het landgoed biologisch gecertificeerd zijn, maar dat is slechts een kwart van de teelt die Telmont aanwendt. De overige 75% wordt aangekocht van landbouwpartners. Deze leveranciers worden door Telmont financieel ondersteund om over enkele jaren ook volledig bio-gecertificeerd te zijn. Die transformatie houdt in dat er volledig wordt afgezien van het gebruik van herbiciden, pesticiden en chemische meststoffen, een significante stap in een regio waar momenteel slechts zo’n 5% van de wijngaarden biologisch gecertificeerd is.

Bio-wijn is een pad dat Telmont resoluut kiest, maar dat tijd vergt. Zelfs wanneer 100% van de druiven biologisch geteeld wordt, duurt het nog enkele jaren voor de champagnes ook biologisch gecertificeerd zullen zijn. De champagnes worden namelijk nog enkele jaren gerijpt in de kelders van het huis voordat ze de markt op komen.

Omdat Telmont al enkele jaren bezig is met deze conversie brengt het huis jaar na jaar meer biologische champagne op de markt onder de noemer “Réserve de la terre“. De nieuwste cuvée hiervan is een multi-vintage champagne die meer dan 3 jaar rijping kreeg.

Telmont heeft niets te verbergen en is daarom ook heel transparant over de champagnes. Op het label, zelfs vooraan, staat zowat alle informatie die er bestaat: van de assemblage tot hoeveel flessen er geproduceerd werden.

De nieuwste telg is een assemblage van 44% meunier, 34% chardonnay en 22% pinot noir uit 3 verschillende oogstjaren: 70% 2020, aangevuld met de reserves uit 2019 (15%) en 2018 (15%). Er staat zelfs vermeld uit welke dorpjes de druiven afkomstig zijn. Bijna de helft van de oogst komt uit Damery (45%), de thuishaven van Telmont, en de overige 55% uit 4 andere dorpen. Ook over de fermentatie (malolactische fermentatie), dosage (2,5 gr/L) en dégorgement (in 2024) wordt niet geheimzinnig gedaan en staat alles te lezen op het label.

Bertrand Lhôpital, achterkleinzoon van oprichter Henri Lhôpital, noemt de Réserve de la terre een manifesto-wijn. Het is een wijn die symbool staat voor de richting waar Maison Telmont naartoe wil (en gaat!) in de toekomst. Net zoals Henri Lhôpital een manifesto schreef met zijn strijdlied ‘Gloire au Champagne‘!

Meer lezen over champagne? Dat kan hier!

Foto’s & tekst: Yannick Van Dyck
Niets uit dit artikel mag overgenomen worden zonder uitdrukkelijke toestemming.